De nieuwe Nederlandse zomers

Een lange tijd konden we niet wachten op de zomer in huis. Heerlijk de deuren open, alles warmt een beetje op, we hadden de strijd tegen wespen en muggen maar daar bleef het ook bij. Het vriesvak vol met perenijsjes en Nederland had(afgezien van een regenmaand) een topzomer.
Nu lijkt het een jaarlijkse strijd te gaan worden tegen de zomer. Onze huizen hebben dunne muren in vergelijking met zuid Europese landen dus onze woningen warmen sneller op. Het aanschaffen van een woningkoeler, lees: airco, lijkt de meest logische keuze. Maar zoals al in veel kranten te lezen was draagt een hoger energieverbruik in een rap tempo bij aan klimaatverandering. Kortom: hoe meer airco’s er aan staan, hoe meer airco’s er nodig gaan zijn om toenemende hitte tegen te gaan.
Dus hoe ga je dan te werk als je geen zin hebt om in natte lappen gewikkeld de zomer door te brengen?
In deze blog behandel ik de optie van nieuwbouw en wat te doen bij een bestaande woning.

 

Hittebestendig bouwen

Je bent in de positie dat je een nieuwe woning kunt bouwen. Je wenst een solide maar vooral hittebestendige woning. “Wij van WC-eend adviseren WC eend”. Je leest een artikel van Eigenwijs Bouw, ik zal dus ook niets anders adviseren dan een houten woning, maar ook zal ik ingaan op andere natuurlijke bouwmaterialen die wij niet toepassen of verkopen.

Ik zal zo goed mogelijk onderbouwen waarom een houten woning vele malen beter bestand is tegen hitte dan een stenen/betonnen/stalen woning.

 

De materialen

Het belangrijkste component in hittebestrijding is >geleiding< alle materialen die geleidende eigenschappen hebben transporteren koude en warmte.

In de bouw is het dan ook een sport om een zo laag mogelijke geleiding koude- en warmtebrug te bewerkstelligen.

Als je kijkt naar een doorsnede van een moderne muur in een woning dan zie je veel verschillende lagen. Iedere laag heeft zijn eigen functie en gecombineerd vormt de muur een schild tegen invloeden van buiten.

Het verkeerd opbouwen van de lagen in een muur is dan ook desastreus.

Belangrijk om te weten is dat het bouwbesluit geen onderscheid maakt in materialen. Je mag ieder materiaal gebruiken als het voldoet aan een aantal constructieve en bouwfysische eisen. Een constructeur toetst tekeningen en materiaaltoepassingen op juistheid. Toepassing van materiaal is cruciaal; als je beton mixt met teveel water verliest het zijn sterkte en als je een Eiffeltoren gaat bouwen kan dit beter met staal kan dan met hout.

 

Isolatiewaarde

Terug naar het bouwen van een woning. Als je een muur gaat samenstellen doe je er goed aan om een basis te kiezen van een materiaal dat zo min mogelijk geleidt. Hout(met name naaldhoud) is daarvoor uitermate geschikt. Om je niet te vervelen met een verhaal over warmtegeleidingscoëfficiënt hierbij de link naar een lijst met bouwmaterialen waar je kunt zien dat zuurstof en naaldhoud minder koude/warmte transporteren dan papier en beton en dus beter isoleren.

Nu zie je op deze lijst ook dat steenwol en purschuim heel goed scoren op isolatiewaarde, het probleem is dat deze materialen alleen toegepast kunnen worden in een dampdichte constructie waarbij 365 dagen per jaar mechanische ventilatie nodig is, en we willen juist minder stroom verbruiken.

Wat het ook betekent is dat je met een paar cm meer houtvezel, cellulose, hennep of vlas je dezelfde isolatiewaarden haalt als met steenwol. Bij Eigenwijs Bouw is de buitenmuurdikte, zonder gevelbekleding nu 30 cm. De isolatiewaarde van woningen wordt aangeduid met R of RC.

Voor het berekenen van de RC of R waarde met natuurlijke bouwmaterialen kun je deze tool gebruiken.

 

In de praktijk

Bij Eigenwijs Bouw gebruiken we hout als constructiemateriaal en houtvezel als isolatiemateriaal. Verder werken we met een dampdoorlatende folie.

Maar bijvoorbeeld Franse woningen blijven zo heerlijk koel in de zinderende hitte, hoor ik je denken. En die bestaan uit volledig stenen muren!

Ja dat klopt, prachtig gestapelde keien die worden aangesmeerd met een klei/kalk of cement. Als je een natuurspecie gebruikt onderbreek je de geleiding van de steen.

En natuurlijk het enorme volume aan steen duurt het heel lang voordat de warmte er doorheen is gedrongen.

Maar het belangrijkste component van de Franse koelte zijn hun ramen. Door kleine diepliggende ramen in de woning te maken kan de warmte veel minder goed de woning binnendringen. Want ook al gebruik je triple glas dan nog komt er meer warmte via het raam binnen dan als het gewoon een muur was geweest.

Maar onze prachtige raampartijen en schuifpuien dan? Nou ook daar hebben de Fransen iets voor: houten luiken. En wat dit betreft zijn de Fransen (en omliggende mediterrane landen) onovertroffen. In de nacht zet je alle ramen en deuren open om frisse lucht je woning te laten koelen en in de ochtend doe je op het juiste moment alle luiken dicht. Dit werkt overigens in de winter ook. In de nacht alle luiken dicht doen zorgt ervoor dat je woning de warmte minder snel verliest.

 

Bestaande woning koelen

Je hebt en geluk dat je in een woning woont waar je wilt en kunt blijven wonen. Toch is de hitte een probleem en de gordijnen sluiten tijdens een hittegolf helpt niet voldoende meer.

Nu is er een duidelijk onderscheid te maken tussen mensen mét budget en mensen zónder budget voor oplossingen.

Als je een klein tot geen budget hebt: Youtube en tijd zijn je vriend. Als je geld uitgeeft koop dan iets van een hoge kwaliteit in plaats van Alibaba wat je na een paar maanden kapot gaat.

 

Sedumdak

Heeft jouw woning een plat dak, overweeg dan sedumcassettes. Deze zijn makkelijk de installeren en te vervangen.

Budgettip: Kweek je eigen Sedumdak. Een sedumcassette kopen is zo’n 50 euro per vierkante meter. Een zak sedumzaad is zo’n 10 euro. Zelf compost maken is gratis en met wat creativiteit kom je heel ver. Op Youtube vindt je hier filmpjes over. Controleer wel of jouw platte dak berekend is op extra gewicht.

Bewater je sedum bij voorkeur met opgevangen regenwater.

 

Luiken

In zuidelijke landen hebben woningen vaak luiken, in Nederland waren luiken tot nu toe meer een ding voor de sier. Toch werken luiken ontzettend goed in het tegenhouden van warmte maar ook in de winter voor het tegenhouden van koude.

Ook voor het zelf maken van luiken heb je slechts een handzaag nodig, gebruik dan naaldhouten vloerdelen die in elkaar passen met een groefverbinding, zo hoef je geen ingewikkelde houtverbindingen te maken. Schroeven of spijkeren en dan scharnieren monteren. Als je op marktplaats kijkt voor gratis af te halen vloerdelen dan kun je met klein budget prima luiken maken.

 

Woningkoeling middels regenwater

Het opvangen van regenwater is een goedkope en makkelijke manier van waterbesparing, ook kun je er je woning mee koelen, het bedrijf GEP heeft mooie en unieke systemen bedacht https://gepwater.com/warmteput-energievoorziening-van-de-toekomst/

 

Geen vloer maar wandverwarming(koeling)

We zijn gewend bij het aanleggen van verwarming om vloerverwarming te kiezen. Heerlijk warme voeten in de winter! Echter met de milde winters is vloerverwarming niet essentieel. Beter kies je voor muurverwarming en dus koeling. Het zelfde buizensysteem in de muur aanleggen en een lage temperatuur verwarming maken. Op deze manier kun je in de zomer dit systeem je muren laten koelen, eventueel in combinatie met thermische regenwateraccu van GEP.

 

Plant een boom

Als je nog niet had meegedaan aan tegelwippen dan is dit toch mijn beste tip. Plant bomen!

Uit eigen ervaring: ik woon in een stadsdeel met weinig bomen, bijna geen grasstroken en dus is het in de zomer alsof je in een tosti-ijzer woont, de hitte straalt overal vanaf. Behalve in ons tuintje dat wij gecontroleerd laten woekeren. Als je nieuw aanplant dan heeft het een paar jaar nodig maar wees vooral niet te zuinig met planten. Als je een tuin op het noorden hebt plant dan varens, je kunt kiezen voor de standaard maar ook speciale typen varens. Deze planten houden de bodem heel vochtig en zorgen dat de jonge boomwortels niet uitdrogen.

Kies verder voor bijvoorbeeld een druivenplant die met z’n grote bladeren voor veel schaduw zorgt en mooi tegen een muur kan groeien, deze muur zal veel minder heet worden dan een onbedekte muur. Maar ook rododendrons mogen uit het tuttige hoekje van mij, ze houden de bodem koel en groeien hoog genoeg om een muur te voorzien van schaduw.

 

Tot slot

Een voorzichtige conclusie die ik wil trekken is dat we anders moeten gaan denken over bouwen en wonen. De belangen van comfort versus energiebesparing en de toekomst van onze planeet versus de behoeften van een individu nogmaals afwegen. Het stemt mij optimistisch dat er zoveel wél mogelijk is en in veel gevallen komt het neer op het maken van een andere keuze. Voor veel mensen zal de impact van hun klimaatvriendelijke keuze voelen als verwaarloosbaar en toch is deze impact van iedere keuze enorm.

Zo concludeerde ik dat de wekelijkse zak plastic afval die ik keurig gescheiden aanbiedt voor mij niet meer past bij deze tijd. Ik koop voornamelijk biologische producten maar als het in plastic verpakt zit, dan is het product wel van biologische oorsprong maar wat ik consumeer is absoluut niet ecologisch. Iedere boodschap die ik vanaf nu anders doe heeft impact. Dit geldt voor alle keuzes die je maakt van de verf voor je woning tot het leeglaten van je zwembad.