Zelf een huis bouwen is een avontuur. Je maakt keuzes over materialen, indeling en stijl, maar ook over hoe energiezuinig jouw woning wordt. En dat laatste is niet helemaal vrijblijvend. De overheid stelt daar namelijk eisen aan. Een van de belangrijkste? De BENG berekening.

In deze blog lees je wat die BENG berekening precies is, waarom hij verplicht is bij nieuwbouw en hoe je er als (zelf)bouwer slim op inspeelt. We maken het begrijpelijk en praktisch, zodat jij weet waar je aan toe bent voordat de eerste schop de grond in gaat.

Wat is BENG?

BENG staat voor Bijna EnergieNeutraal Gebouw. Het is een norm die aangeeft hoe energiezuinig een woning moet zijn. De BENG-regels komen voort uit Europese afspraken om gebouwen duurzamer te maken. Nederland heeft deze regels verwerkt in het bouwbesluit.

Bij een BENG berekening wordt gekeken hoeveel energie een woning nodig heeft voor verwarming, koeling, warm water en ventilatie. Ook wordt berekend hoeveel van die energie duurzaam wordt opgewekt, bijvoorbeeld met zonnepanelen of een warmtepomp. Het draait dus niet alleen om hoeveel energie je verbruikt, maar ook hoe je die energie opwekt.

Waarom is een BENG berekening verplicht bij nieuwbouw?

Sinds 1 januari 2021 is een BENG berekening verplicht voor vrijwel alle nieuwbouwprojecten in Nederland. Dus ook als je zelf een woning laat ontwerpen of (gedeeltelijk) gaat bouwen, moet je hiermee aan de slag.

De berekening is nodig om een omgevingsvergunning te krijgen. Zonder goedgekeurde BENG kun je simpel gezegd niet starten met bouwen. De overheid wil hiermee garanderen dat nieuwe gebouwen écht energiezuinig zijn, en dus klaar voor de toekomst. Deze verplichting geldt voor woningen én utiliteitsgebouwen, zoals kantoren of scholen.

Kort gezegd: als je een nieuw huis wilt bouwen, hoort de BENG berekening er gewoon bij. Geen uitzondering.

Wat zijn de drie BENG-eisen?

De BENG berekening draait om drie eisen. Die samen bepalen of jouw woning voldoet aan de energienormen. Ze klinken misschien technisch, maar het principe is eenvoudig: hoe slim en zuinig is je huis ontworpen?

BENG 1 kijkt naar de energiebehoefte van het gebouw. Oftewel: hoeveel energie is er nodig om het comfortabel te verwarmen en te koelen? Dit hangt sterk af van je ontwerp, isolatie en oriëntatie.

BENG 2 berekent hoeveel fossiele energie je woning verbruikt. Denk aan gas of stroom uit niet-duurzame bronnen. Hoe lager dit getal, hoe beter.

BENG 3 gaat over het aandeel hernieuwbare energie. Dus: hoeveel van de gebruikte energie wek je duurzaam op? Bijvoorbeeld met zonnepanelen, een zonneboiler of een warmtepomp.

Deze drie eisen vormen samen de basis van de BENG berekening. Ze dwingen je om al in de ontwerpfase na te denken over slimme keuzes die goed zijn voor je energierekening én het milieu.

Hoe werkt een BENG berekening in de praktijk?

Een BENG berekening wordt uitgevoerd door een erkende energieadviseur. Dat is meestal een externe partij die gespecialiseerd is in bouwfysica en energieprestatie. Het is geen standaard klusje dat je zelf even doet, hier komt vakkennis bij kijken.

Voor de berekening heeft de adviseur allerlei gegevens nodig. Denk aan het bouwkundig ontwerp, de gebruikte isolatiematerialen, type beglazing, ventilatiesysteem, verwarming en eventuele duurzame installaties zoals zonnepanelen of een warmtepomp. Hoe beter deze informatie is uitgewerkt, hoe nauwkeuriger de berekening.

De BENG berekening moet worden aangeleverd vóórdat je een omgevingsvergunning aanvraagt. Het hoort dus bij de ontwerpfase, niet pas als je al aan het bouwen bent. Laat het daarom tijdig oppakken door je architect of adviseur.

Wat het kost? Reken grofweg op een bedrag tussen de 300 en 700 euro, afhankelijk van de complexiteit van je woning. Soms is het onderdeel van een compleet adviespakket, handig als je meerdere berekeningen tegelijk nodig hebt.

Wat betekent dit voor jouw bouwproject?

De BENG eisen hebben direct invloed op hoe je je huis ontwerpt en welke keuzes je maakt. Een goed geïsoleerde woning met slimme ventilatie en een compacte vorm scoort al snel beter. Voeg je daar een warmtepomp of zonnepanelen aan toe, dan kom je vaak ruimschoots door de berekening heen. Ook het type en capaciteit van warmtepomp kan veel verschil maken. Een duurzamer model kan zomaar betekenen dat je 2 zonnepanelen minder hoeft te plaatsen om aande BENG te voldoen.

Het is belangrijk om vanaf het begin samen te werken met je architect en een energieadviseur. Zij weten hoe je ontwerp technisch klopt én voldoet aan de BENG normen. Als je pas achteraf ontdekt dat je ontwerp niet voldoet, kan dat flinke vertraging en extra kosten opleveren.

Veelgemaakte fouten? Te laat beginnen met de berekening, blind vertrouwen op standaardoplossingen of duurzame installaties pas als laatste in het proces meenemen. Door hier op tijd over na te denken, voorkom je verrassingen en houd je grip op je bouwplan.

Tips om aan de BENG-eisen te voldoen

De BENG eisen klinken streng, maar met een goed plan zijn ze prima haalbaar. Het begint bij goede isolatie. Daarmee verlaag je de energiebehoefte van je woning flink. Let op de kwaliteit van je dak-, vloer- en muurisolatie, en kies voor HR++ of triple glas.

Ook de vorm en ligging van je huis maken uit. Een compact ontwerp houdt de warmte beter vast. Ramen op het zuiden leveren zonnewarmte op, terwijl je aan de noordkant juist warmteverlies beperkt. Dat soort slimme keuzes tellen dubbel mee.

Zorg daarnaast voor een goede mix van duurzame installaties. Een warmtepomp, zonnepanelen en ventilatie met warmteterugwinning versterken elkaar. Je verlaagt je fossiele verbruik én vergroot je aandeel hernieuwbare energie.

En tot slot: denk verder dan alleen de bouwvergunning. Een woning die ruim aan de eisen voldoet krijgt een beter energielabel. Dat is gunstig bij het afsluiten van de hypotheek en als je ooit gaat verkopen. Energielabel A++++? Daar kijkt een koper echt van op.

Energiezuinig bouwen begint bij een goed plan

De BENG berekening is misschien niet het spannendste onderdeel van je bouwproject, maar wél een belangrijke. Het dwingt je om vanaf het begin na te denken over energie, comfort en duurzaamheid. En dat betaalt zich later terug in lagere lasten en een toekomstbestendig huis.

Ga je (deels) zelf bouwen? Zorg dan dat je ontwerp vanaf de eerste schets BENG-proof is. Wij denken graag met je mee. Samen zorgen we dat je plannen niet alleen mooi zijn, maar ook voldoen aan alle eisen.